بهزیستی روانشناختی

*تعریف مفهومی:

بهزیستی روان‌شناختی به درک افراد از زندگی خودشان در حیطه رفتارهای هیجانی و عملکردهای روانی و ابعاد سلامت روانی تعریف‌شده است(داینر،2006). از دیدگاه داینر، اویشی و لوکاس (2003) بهزیستی مفهوم کلیدی و اصلی تفکر گسترده‌ای است که شامل رضایت معمولی فرد از زندگی، احساسات مثبت و فقدان احساس منفی می‌باشد. بنا به گفته ریف(1998) بهزیستی روانشناختی، سازه ایی چند بعدی است که شش حیطه عملکرد مثبت فرد را در بر می گیرد. این شش حیطه از عملکرد مثبت عبارتند از: 1- پذیرش خود، 2- هدفمندي در زندگی،3- رشد شخصیتی،4- داشتن ارتباط مثبت با دیگران، 5- تسلط بر محیط و 6- خود مختاري(استقلال) مشخص و سنجیده شده است.

*تعریف عملیاتی :

بهزیستی روانشناختی براساس رویکرد ریف(1989) با مولفه های ذیل مشخص و سنجیده می شود:

1- خود مختاري(استقلال): خودباوری معادل با میزان استقلال شخصی است؛ توانایی مقاومت در برابر فشار اجتماعی برای تفکر و عمل در راههای معین می باشد. درست کردن رفتار از درون و ارزیابی خود با معیارهای شخصی.

2داشتن  ارتباط مثبت با دیگران: به معنای داشتن روابط گرم، رضایت بخش و خوش بینانه با دیگران می باشد. در مورد آسایش دیگران مهربان است و قادر به همدلی، محبت و صمیمیت بسیار می باشد.

3- هدف مندی در زندگی: داشتن هدف در زندگی معادل است با حس جهت یابی و هدفمندی در زندگی و اینکه فرد برای خود در زندگی اهدافی را معین نموده است.

4- رشد شخصیتی: درجه ای است که شخص احساسی از رشد مداوم دارد. خویشتن را در حال رشد و توسعه می بیند، پذیرای تجربه های جدید و حس فهم پتانسیل های خود را دارد و به مرور زمان بهبود خویشتن و رفتارش را می بیند و راههایی که خودشناسی و کارایی او را بیشتر منعکس می کند؛ تغییر می دهد.

5- تسلط بر محیط: معادل درجه ایی است که شخص با آن حس تسلط و صلاحیت اداره محیط را دارد و چیدمان پیچیده فعالیت های خارجی را کنترل می کند و از فرصت های محیطی استفاده موثر می کند و قادر است زمینه مناسب برای ارزش ها و نیازهای شخصی را انتخاب و خلق نماید.

6- پذیرش خود: معادل درجه ایی است که فرد نسبت به خود تلقی مثبتی دارد و جنبه های متعدد خویش اعم از صفات خوب و بد را می پذیرد و تصدیق می کند و در مورد زندگی گذشته خود حس مثبتی دارد.

پرسشنامه استاندارد بهزیستی روانشناختی ریف:

پرسشنامه بهزیستی روانشناختی توسط ریف و همکاران در سال1989 طراحی و در سال2002 مورد تجدید نظر قرار گرفته است. این پرسشنامه مولفه های1- پذیرش خود، 2- هدفمندي در زندگی،3- رشد شخصی،4- داشتن ارتباط مثبت با دیگران، 5- تسلط بر محیط و 6- خودمختاري(استقلال) را مورد سنجش قرار  می دهد. پاسخ دهی به سئوالات نیز براساس طیف شش گزینه ای لیکرت با گزینه های "کاملا مخالف" (با نمره 1)، "مخالف" (با نمره 2)، "تا حدی  مخالف" (با نمره 3)، "تا حدی  موافق" (با نمره 4)، "موافق" (با نمره 5) و "کاملا موافق" (با نمره 6) می باشد. از بین کل سئوالات11 سئوال(1 ، 2، 6، 7، 8، 11، 12، 14، 15، 16 و 18) به صورت مثبت(مستقیم) و 7 سئوال( 3، 4، 5، 9، 10، 13 و 17) به صورت منفی(معکوس) نمره گذاری(کدگذاری) می شوند.